ژ= حرف چهاردهم از الفباى فارسى

حرف ، ل ، در برابر واژه نشان لكى

حرف ، ب ، دربرابر واژه نشان بختيارى

تذكر : در زبان لرى بختيارى و لرى جنوب بيشتر از حرف ، ز ، به جاى ، ژ ، استفاده مى شود به همين دليل واژه هاى اندكى در لرى جنوبى يافت مى شود كه با حرف ، ژ، شروع شده باشند .

ژَ ، ژه =ل- از

ژا= نشخوار - نشخوار حيوانات حلال گوشت ، در زبان فارسي درى به جاى ژا از معرب آن ، جا ، استفاده مى كنند و به جاى ژاييدن از جاييدن و جويدن استفاده مى كنند

در زبان لرى و لكى ژا-ژوييدن - ژلمه ژا - و تمام افعال مانند - مى ژائم ، مى ژايى ، مى ژائه ، مى ژايم ، مى ژاييد ........وجود دارد

ژار= فقير- بيچاره - ندار

ژارى = فقيري - ندارى

ژار و خوار= خوار و زار و ذليل ژارلى= نامى براى مردان

ژاژ- خسيس-تنگ نظر

ژاو سر = ل - از آن سر ، طرفهاى صبح ، صبح زود

ژَئن = زنگ - اكسيده شدن

ژئنرو= چيزى كه زنگ زده باشد

ژئنال = زنگبار -زنگ زده - زنگار

ژِئيل = گياهى خودرو شبيه نى ولى كوچك كه در داخل رودخانه ها و مردابها مى رويد از ساقه هاى تركه مانند آن وسيله ي آشپزخانه مانند سبد ، انواع جاى ميوه ، تك و .... مى سازند .چون مدام ريشه اش در داخل آب مى باشد و نياز به آبيارى ندارد در زبان لرىى شعرى تمثيل گونه گويند :

باغبون كيكمم آويارِ ژئيلم

بنشين دوزقم بيا وِ سيلم

ژريژه =نوعى گياه با پوشش انبوه كه روى گياهان ديگر چتر مى زند

ژريژ= يا ژونه = برداشتن يك بيل مَرغ براى بستن آب جويبار

ژريژه=ل - ژريژ

ژژو = نوعى جوجه تيغى با جثه ى كوچك كه هنگام خطر خود را در ميان تيغه هاى بدنش پنهان مى كند و خود را به صورت گولوله اى در مى آورد گاه انسانهاى داراى جثه ى ريز و كم حميت را به ژژو تشبيه كنند .در بعضى زبانهاى اروپايى اين جانور را همان ژژو و يا ژوژى گويند

ژقلته = تلخ ، زهر مار ،هر چيز بسيار تلخ

ژقوم = ل - نماد تلخى

ژِك = كال ،. نارس

ژِك = مايه ى سفيد مترشحه در گوشه ى چشم

ژِك = شير حيوانات كه تازه زايمان كرده باشند

ژك ژكو= كسى كه مدام گوشه ى چشمش مايه ى سفيد ترشح كند

ژلم = كسل ، سست ، بى حال ،

ژلم = ميوه ى پلاسيده

ژلمو = پلاسيده ، آدم شل و ول

ژلمه ژا = بد جويدن ، شل جويدن ، بى حال غذا را جويدن

ژلمه ژلم = كسل وار ، شل و ول ، بى حال ، نااميد ،سلانه سلانه

ژُلَت =ل - جولت يا جوله ، جولاه - عنكبوت ، تار تنيده شده ي عنكبوت - همچنين اختاپوس را نيز گويند

ژليق = ل - جليق ، نرم و لزج

ژَن = ل - زن

ژن و زا = ل - اهل خانه

ژِنئل = ل - جمع زن ، زنان

ژَنيل = جمع زن ، زنان

ژَنِنjanen = ل - زدن

ژنه ژن= ل - معامله ى پاياپاى مثلا كسى خواهرش را به كسي مى دهد و خواهر او را مى گيرد

ژو = درد زايمان

ژونِ ژو= درد زايمان داشتن -درد رماتيسم ، درد مفاصل

ژُو يا ژاو = ل - از او -

ژويي = سمغ درختان ، سمغ درخت بادام تلخ و ارجن

ژودارى=ل - جودارى- گياهي وحشي و مسكن كه در ارتفاعات مي رويد

ژون = ل - ژو- درد زايمان

ژيان = ل - زنده بودن - زندگى كردن ، زيستن

ژيائن = ل - زيستن

ژِيت = ل - از طرف تو

ژيت = سوت، سوت زدن

ژير = ل - زير

ژير آوى = ل - زيرآبى ، كلك زدن

ژير بر= ل زيربُر ، كلك زن ، نامر

ژيرتكى = ل - متكا، پشتى

ژير جِل = ل - زير جُل ، پوششى نرم كه زير جل بر پشت حيوانات مى اندازند

ژير = فقير ، بى عرضه ، كم توان ، ضعيف

ژيره = زيره

ژيله = تگرگ ريز

ژي سر = ل - از اين سر ، طرفهاى شب ، سر شب

ژير خو = ل - قسمت زيرين آسياب ، بره هاى آسياب

ژير دس = ل - مردم فقير ، رؤايا ، زير دستان

ژير دسه = ل - نوكران ، زير دستان ، گماشتگان

ژير رئى = ل - زير ِ راه ، پايين راه

ژير سر نائن = ل - در نظر داشتن ، زير سر گذاشتن ، پشتوانه داشتن ، به ديگران قول مساعد دادن

ژير سُلى = ل - زير سبيلى ، بى اهميت ، حرف غير معتبر

ژير طاق = روستايي در دو آب الشتر

ژير كيش = ل - مخفيانه كار كردن

ژير كَفت= ل - زير رگه هاى صخره

ژيره = ل - زير كفش

ژيره ژير = ل - پنهانى كار كردن

ژيه ئر = ل - زهر

ژيه له = ل - زهره ، كيسه ى صفرا

با تشكر از حميد مالزيرى

جهانبخش رشيدى